Jale Kuşhan, bugün 60’a ulaşan balmumu heykel sayısını 100’e çıkartıp Türkiye’nin önemli isimlerini yurt dışına tanıtmak için sergiler açmayı planlıyor.
Yaklaşık 13 yıl önce Türkiye’nin ilk balmumu heykel müzesini açan Jale Kuşhan, bugün 60’a ulaşan balmumu heykel sayısını 100’e çıkartıp Türkiye’nin önemli isimlerini yurt dışına tanıtmak için sergiler açmayı planlıyor. Jale Kuşhan, yaklaşık 13 yıl önce Türkiye’de ilk balmumu heykel müzesini açmaya karar verdiğinde pek çok kişinin ilk tepkisi büyük ihtimalle “Balmumu heykel de ne?” olmuştu. Türkiye’de bir ilki başarma fikriyle yola çıkan Kuşhan, bugüne kadar 26 ilde 50 sergi açtı ve Türkiye’yi balmumu heykelle tanıştırmayı başardı. Farklı bir girişime imza atan Kuşhan, Ankara Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği bölümünden mezun. Daha sonra Ukrayna Odessa Politeknik Üniversitesi’nde Rus Dili okudu. Balmumu müzesiyle ilktanışması ise tamamen tesadüfen oldu.
Hedef 100 balmumu heykel
İş nedeniyle 1999 yılında Rusya’nın St. Petersburg şehrinde uluslararası bir fuara katılan Kuşhan, fuar saatleri dışınsa şehrin kültürel mekanlarını ziyaret ederken balmumu heykel müzesini ziyaret eder ve çok etkilenir. “Neden bir ilki gerçekleştirmiyorum” diyerek 2000 yılında St. Petersburg Müzesi’nden 34 kişiye ait balmumu heykeli kiralayarak İstanbul’daki ilk sergisini açar. Serginin gördüğü ilgi üzerine yıllar içerisinde işi büyütür Kuşhan. St. Petersburg’tan aldığı 34 heykeli satın alır ve Türk büyüklerinin heykellerini yaptırmak için sipariş verir. Bugün müzede Mevlana’dan Kanuni Sultan Süleyman’a Fazıl Say, Levent Kırca gibi isimlere kadar 60 ünlünün balmumu heykeli var. Kuşhan’ın hedefi bu sayıyı 100’e çıkarmak. 100 Türk dünya büyüğünün yer aldığı müzeyi kurarak yurt dışında da Türkiye’deki kültürü tanıtıcı sergiler açmak. Kuşhan, her üç ayda bir yeni bir ünlünün heykelinin müzeye eklendiğini söylüyor.
Müzeyi bağımsız hale getirecek
Şu anda İstanbul’da Sapphire AVM’de sergisi bulunan Kuşhan, bugüne kadar 26 şehirde 50 sergi açtı. Kuşhan, yurt içi ve yurt dışından sürekli teklif almalarına rağmen balmumu heykeller çok hassas ve kırılgan olduğu için çok fazla dolaşmaktan yana olmadıklarını söylüyor. Çünkü bir balmumu heykeli üzerinde sekiz ile 15 sanatçı 1.5 ay ile 3 ay boyunca çalışıyor. Büyük emek ve özverilerle çalışılan heykeller çok çabuk deforme olabiliyor. Ancak Türk büyüklerinin sayısı arttığı zaman yurt dışında kültürünü tanıtmak amacıyla sergiler açmayı planladıklarını belirten Kuşhan şöyle devam ediyor: “Sapphire AVM’de bir süre daha devam edeceğiz ancak müzenin AVM dışına çıkması gerekiyor. İnsanlar müzeyi bağımsız, kendi otantik binası içerisinde görmek istiyorlar. Bunun için görüşmelerimiz sürüyor.”
Yeni sanatçılar yetiştirecek
Kuşhan’ın hedefi 2013 yılında müze içerisinde kurduğu atölyede yeni heykellerin yapımına devam etmek ve aynı zamanda genç heykel sanatçılarından balmumu heykeli konusunda yetenekli ve istekli olanlara imkan sağlamak. Türkiye’de balmumu heykel sanatına şimdiye kadar profesyonel anlamda değinilmediğine dikkat çeken Kuşhan, “Bazı heykel sanatçılarımız amatör düzeyde çalışmalar yapıyor. Ancak hedeflerimizden bir tanesi kendi balmumu heykel sanatçılarımızın yetişmesine olanak sağlayacak akademik düzeyde çalışmalara olanak sağlamak. Bu konudaki çalışmalarımız devam ediyor” diyor.
Rehberler 40 dakika bilgi veriyor
Dünyada balmumu heykel müzesi son birkaç yılda artış gösterse de yeterli seviyede olduğunu söylemek mümkün değil. Bundan 10 yıl öncesine kadar Londra’da Paris’te, St. Petersburg ve Moskova’da balmumu heykel müzeleri vardı. Son on yıl içerisinde Amerika’da, Almanya’da ve Hollanda gibi bir çok ülkede daha balmumu heykel müzeleri açıldı. Balmumu heykel sanatının insana benzerlik taşıdığı için çok benimsediğini söyleyen Kuşhan, Türkiye’de dünyadaki diğer balmumu heykel müzelerinden farklı olarak, konusunda uzman rehberler eşliğinde yaklaşık 40 dakika kadar ziyaretçilere bilgi verildiğini ve anlatımların sinevizyon gösterimleri ise desteklendiğini vurguluyor.
Heykelin maliyeti 8-10 bin dolar civarında
Balmumu heykellerin yapımı zorlu bir süreç. Heykeli yapılacak kişi yaşıyorsa yüzünden ve ellerinden alçıdan kalıp alınıyor. Ardından çamur çalışması yapılıyor. Gözler ve dişler için protez kullanılıyor. Saçlar ise gerçek insan saçı kullanılarak tek tek ekiliyor. Ortalama bir heykel 1.5 ay ile 3 ay arası bir zamanda yapılıyor. Eğer heykeli yapılacak kişinin mezarı açılıp kemik yapısı incelenecekse o zaman etnoloji ve antropoloji enstitüsü devreye giriyor ve heykel yapım süresi 1 yıla kadar uzayabiliyor. Ortalama bir heykelin maliyetinin ise değişiklik gösterdiğini söyleyen Kuşhan şöyle devam ediyor: “Heykeli yapılacak kişinin yaşıyor mu yaşamıyor mu, bilinen karakter mi gibi bir çok bilgi heykel maliyetini etkiliyor. Ortalama maliyet ise 8 ile 10 bin dolar arasında değişiyor.”
Müzede kimlerin heykeli bulunuyor?
Müzede Atatürk, Fatih Sultan Mehmet, Mevlana, Yunus Emre, Mimar Sinan, Hürrem Sultan, Nazım Hikmet, Cengizhan, Rauf Denktaş, Kemal Sunal, Haldun Dormen ve Zeki Müren gibi Türkiye’den tanınmış isimler yer alıyor. Bunun yanı sıra Adolf Hitler, Karl Marx, Elvis Presley, Leonardo Da Vinci, Napolyon, Michael Jackson, Beatles grubu, Korkunç İvan, Dostoyevski, Gorbaçov, Boris Yeltsin gibi dünyaca ünlü isimler de bulunuyor.
Kaynak:ekonomist.com.tr
